Nie sposób w kilku zdaniach zawrzeć historię 100 lat Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych, tworzoną i jakże odmienną w każdym z trzech okresów historii naszego kraju, w zmiennych warunkach ustrojowych i gospodarczych: w okresie 20-lecia międzywojennego – II Rzeczpospolita Polska, po II wojnie światowej (1945-1989) – Rzeczpospolita Polska Ludowa z gospodarką planową, systemem nakazowo-rozdzielczym i po 1989 r. – III Rzeczpospolita Polska z gospodarką wolnorynkową w warunkach liberalnej polityki ekonomicznej.
Aby odpowiedzieć na pytanie w jakim celu Zrzeszenie powstało, trzeba sięgnąć pamięcią do początku XX wieku , okresu niezwykle burzliwego światowego rozwoju techniki – przemysłu, energetyki, komunikacji i budownictwa, co spowodowało wzrost ludności miejskiej, a co wymagało odpowiedniego wyposażenia miast także pod względem nowoczesnej techniki sanitarnej, do której należało zagospodarowanie przestrzenne miast i osiedli w aspekcie wymogów higieny, ochrona środowiska przyrodniczego, higiena budynków mieszkalnych, administracyjnych i użyteczności publicznej, również sposobów zapobiegania chorobom zakaźnym.
Bezpośrednio po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku ogólny stan gazownictwa, kanalizacji i zaopatrzenia w wodę oraz urządzeń techniczno-sanitarnych naszych miast i osiedli był bardzo niski, a perspektywy szybkiej poprawy niewielkie. W ówczesnej sytuacji usunięcie braków i zaniedbań w tych dziedzinach wymagało dużego wysiłku nielicznej kadry specjalistów. Budowa nowych zakładów gazowniczych lub wodociągowych, uwarunkowana opłacalnością i dochodowością, zależała od kapitałów zagranicznych. Zadania polskich inżynierów i techników sprowadzały się wówczas do zagadnień eksploatacyjnych.
Działalność władz państwowych w dziedzinie techniki sanitarnej, zarówno w zakresie dydaktyki, jak i organizacji komórek administracji państwowej zajmujących się problemami techniki sanitarnej, nie zaspokajała rosnących potrzeb, toteż poważną rolę w tym zakresie zaczynały odgrywać organizacje społeczne.
Odpowiedzią na powyższe uwarunkowania był, zwołany w dniach 23-25 kwietnia 1919 r. w Warszawie I Ogólnokrajowy Zjazd Gazowników Polskich, będący początkiem samodzielnej organizacji technicznej pod nazwą Zrzeszenie Gazowników Polskich i dający formalny początek obecnemu PZITS.
Od tego czasu organizacja obejmowała swym zasięgiem coraz szersze grono specjalistów branży sanitarnej, przechodząc liczne przeobrażenia i przyjmując kolejno nazwy:
- Od 1922 roku- Zrzeszenie Gazowników i Wodociągowców Polskich
- Od 1936 roku- Polskie Zrzeszenie Gazowników, Wodociągowców i Techników Sanitarnych
- Od 1952 roku- Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Sanitarnych, Ogrzewnictwa, Gazownictwa i Terenów Zielonych
- Od 1957 roku- Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
Dzisiejszy PZITS jest kontynuatorem tych wspaniałych, wieloletnich tradycji, wielu pokoleń inżynierów i techników. Dzisiaj PZITS to niezależna i dobrowolna organizacja naukowo-techniczna, skupiająca kilka tysięcy członków, w tym osoby fizyczne i prawne, zainteresowane działalnością zawodową i społeczną w wyżej wymienionych dziedzinach techniki sanitarnej. Stowarzyszenie jest organizacją pozarządową, ma charakter proekologiczny, nowatorski oraz w swojej działalności kładzie szczególny nacisk na rozwój i propagowanie metod i urządzeń inżynierii sanitarnej i inżynierii środowiska, służących ochronie środowiska naturalnego.